Veelweter, Klepel & Onsterfelijkheid
Uitgelicht VI.
Geachte lezenaar of lezenaarster,
welkom bij de uitgelichten van het Zaakwoordenboek der Lage Landen, week drieëntwintig.
Veelweter
Woord des Weeks
Een veelweter♂ (of veelweetster♀) is enen persoon met uitgebreide kennis van verscheidene onderwerpen en het vermogen om ingewikkelde kennis te gebruiken om bezwaren te verhelpen. Het oorspronkelijke begrip werd voor het eerst gebruikt in 1603 door de Hamburgse wijsgeer Johann von Wowern ("polymathia", veelwetendheid) en omvat (hoog)geleerdheid, letterkunde, taalwetenschap en leergierigheid. Veelweters waren vooraanstaande denkers tijdens de Wedergeboorte en Verlichting, zoals Leonardo da Vinci, Gottfried Wilhelm Leibniz en Benjamin Franklin. Zij muntten uit in wetenschap, vaardkunde, wiskunde en kunst. Het verraam des veelweters weerspiegelt het Wedergeboorte-menszin dat geloofde in de onbeperkte ontwikkelingsmogelijkheden van mensen. Het droombeeld van den "Wedergeboorteman" benadrukte het streven naar brede vaardigheden op verstandelijk, kunstzinnig, maatschappelijk, lichamelijk en geestelijk gebied. Het omvat dat mensen alle kennis zouden moeten omarmen en hun bekwaamheden volledig zouden moeten ontwikkelen.
Klepel
Afbeelding des Weeks
De klepel ener klok is een klein, meestal metaalachtig voorwerp dat aan ene scharnierenden arme is bevestigd binnenin de klok. Het wordt gebruikt om geluid voort te brengen wanneer het tegen de binnenwand der klok slaat. De klepel verwekt trillingen die zich als geluidsgolven door de lucht verspreiden. De toonhoogte en sterkte des geluids worden beïnvloed door de kracht waarmee de klepel tegen de klok wordt geslagen, evenals de vorm en bouwstof van beide bestanddelen. Zonder de klepel zou de klok stil blijven, omdat er geen trillingen worden verwekt om geluid voort te brengen. Klokken (en bellen) worden gebruikt voor verschillenden doeleinden in verschillende beschavingen, waarbij de klepel een onontbeerlijke rol speelt bij het scheppen huns kenmerkenden geluids.
Onsterfelijkheid
Aanhaling des Weeks
Van Κωνσταντῖνος Δραγάσης Παλαιολόγος (Keizer Constantijn XI, tijdens de val van Constantinopel in 1453):
"Overweeg dan, mijn broeders en strijdgenoten, hoe de herdenking onzes doods, onzer herinnering, vermaardheid en vrijheid eeuwig kan worden gemaakt."
Gewoonlijk zou ik de oorspronkelijke aanhaling ook delen, maar deze heb ik niet zo snel kunnen achterhalen. De bron is enen brief die was geschreven door Bisschop Leonardo Giustiniani van Chios, kort na de val. De Nederlandse uitvoering hier vertoond is gegrond op een Engelse vertaling.
Hoogachtend,
C. J. Righart
Beeld
Hoofding, achtergrond: Dietmar Rabich / Wikimedia Commons / / CC BY-SA 4.0.
Hoofding, beeldmerk: Zaakwoordenboek der Lage Landen.
Hoofding, vormgeving: C. J. Righart.