Nieuwsbrief der Lage Landen 11: Vierschaar, Ros & Tweestrijd
Uitgelicht VIII over rechtszaken, hoefdieren en botsingen.
Geachte lezenaar of lezenaarster,
welkom bij de elfde uitgave van de Nieuwsbrief der Lage Landen.
Vanaf heden zal Uitgelicht – voorheen ene zelfstandige reeks – een onderdeel van de Nieuwsbrief der Lage Landen zijn. De nieuwsbrief zal afwisselen tussen het uitlichten van gerichte woorden in de ene uitgave en het delen van nieuws betreffende de ZLL-voortgang in de andere. In een later nummer zal ik hier meer over vertellen.
Nu eerst het stuk, met tegenhangers voor het Franse tribunaal, het Latijnse paard en het Franse duel.
Ook nieuw vanaf deze uitgave zijn de bijgevoegde uitdrukkingen voor ieder uitgelicht woord wanneer deze van toepassing zijn.
Uitgelicht: "Vierschaar"
Een vierschaar♀ (Frans: tribunal) is een gerechtelijk genootschap dat is belast met het vervolgen en berechten van mensen die van ernstige misdaden worden beschuldigd. Dit rechtsstelsel wordt vaak gebruikt om verantwoordelijkheid te nemen voor grove schendingen waarbij enkelingen voor hun daden ter verantwoording worden geroepen. Een vierschaar is in beginsel onafhankelijk en onzijdelijk, en streeft naar gerechtigheid en waarheidsvinding.
De rechtszaken binnen een vierschaar worden zorgvuldig geleid door rechters en aanklagers, en de beklaagden hebben het recht om zich te verdedigen en getuigen te ondervragen. Hedendaags zijn vierscharen veelal opgericht door tussenlandse instellingen, zoals de Verenigde Naties, om misdaden te onderzoeken en te bestraffen.
Uitdrukkingen met vierschaar:
- Staander vierschaar (tijdens de terechtzitting).
- De vierschaar bekleden (rechtspreken).
- Voor de vierschaar komen (te voorschijn komen, op de proppen komen).
Meer inlichtingen:
Uitgelicht: "Ros"
Het ros☉, een edel dier behorend tot de maagschap Equidae en het geslacht Equus, heeft een groot, gespierd lijf, lange benen met hoeven en een gevederde staart. Het diende lang als belangrijk vervoersmiddel en werkhulp voor den mense. Rossen zijn ook trouwe metgezellen en spelen een rol in sport en heelwijze behandelingen. Als gewaseter voeden zij zich met gras en gewassen, en zij leven maatschappelijk in kudden met ene rangschikking. Zij hebben tevens een sterke aandriftige gevoeligheid voor mensen en zodoende een diepgaande invloed op de menselijke samenleving en beschaving gehad.
Naast ros kent het Nederlands ook paard (tegenwoordig het meer gangbare woord, afgeleid van Latijn paraveredus) en ors (of soms dichterlijk geschreven als "hors"), verwant aan – alhoewel niet afgeleid van – Engels horse en Oudfries hoars.
Meer inlichtingen:
Uitgelicht: "Tweestrijd"
Een tweestrijd♂ (Frans: duel) is ene botsing tussen twee enkelingen of groepen, waarbij men poogt een geschil op te lossen of eer te verdedigen. Dit geschiedkundig gebruikte plechtige gevecht kent verschillende vormen, zoals zwaardgevechten, schietgevechten, of zelfs mondelinge krachtmetingen. Tweestrijden waren vroeger een wijze om botsingen volgens strikte regels en richtsnoeren op te lossen, vaak binnen de maatschappelijke keur.
In de huidige samenhang heeft het begrip "tweestrijd" zich naar zinnebeeldige bevoorhoofdingen ontwenteld, zoals bijvoorbeeld sportwedstrijden, waarin wedijver en mededinging in het middelpunt staan. Deze hedendaagse vertolking behoudt bestanddelen der oude tweestrijdgewoonten, zij het zonder lichamelijke hacht.
In een breder doorzicht kan "tweestrijd" ook verwijzen naar elke rechtstreekse bevoorhoofding of mededingende omstandigheid, waarbij twee partijen hun vaardigheden of bewijsvoeringen met elkaar meten, zij het in sport, betwisting of andere samenhangen. Het begrip blijft daarmee een boeiend verschijnsel in de menselijke wisselwerking en blijft ontwentelen in betekenis en vorm.
Uitdrukkingen met tweestrijd:
- In tweestrijd verkeren (in twijfel staan).
- Zich in tweestrijd bevinden (in tegenspraak zijn).
Meer inlichtingen:
Hoogachtend,
C. J. Righart