Nieuwsbrief der Lage Landen 15: Heiren aan de Kim
Bijtende spot, gedode ziekteverwekkers, weerbare menigten, zij die op het pad naar volwassenheid zijn, en de rand in de verte.
Onder de guichelijke kim, waar entstof danst als lichte mot,
Kruizen de jongelingenheiren de grenzen van hun lot.
De Nieuwsbrief der Lage Landen is de terugkerende nieuwsuitgave van het Zaakwoordenboek der Lage Landen – waarin zowel bijzonder, zeldzaam en/of schoon Nederlands wordt uitgelicht als de laatste ontwikkelingen betreffende het zaakwoordenboek. Uitsluitend beschikbaar op Righartswoord. Tekene in om op de hoogte te blijven.
Geachte lezenaar of lezenaarster,
ditmaal in Uitgelicht gaat het over bijtende spot, gedode ziekteverwekkers, weerbare menigten, zij die op het pad naar volwassenheid zijn, en de rand in de verte.
"guicheling"
Van "guichelen" met achtervoegsel "-ing".
Guicheling weerspiegelt een vorm van stemmelijke uiting die vaak wordt gebruikt om bijtende spot of bitterheid uit te drukken. Hierin wordt vaak—op een schijnbaar ernstige toon—het tegenovergestelde verkondigd van wat is bedoeld. Het doel van guicheling is vaak eens lachs uitlokken, maar het draagt ook een gedeelte van oordeel of minachting in zich. Dit ingewikkelde spel van taal vereist uitstekend begrip van samenhang en stembuiging om volledig te worden begrepen. Hoewel het een krachtig hulpmiddel voor geestigheid en maatschappelijke aantekeningen kan zijn, vereist het ook voorzichtigheid om misverstanden te voorkomen, gezien het ontbreken van rechtstreeksheid in de boodschap.
Het Franse woord sarcasme vindt zijn oorsprong in Grieks σαρκασμός ('sarkasmos').
"entstof"
Van "enten" en "stof".
Entstof vertegenwoordigt een doorslaggevende pijler binnen de geneeskundige wereld en volksgezondheid. Het is een levenskundige grondstof die het afweerstelsel prikkelt om weerstand tegen soortelijke besmettingziekten te ontwikkelen. Dit onvatbaarheidskundige wapen—vaak verkregen uit verzwakte of gedode ziekteverwekkers of onnatuurlijk geschapen bestanddelen—biedt bescherming tegen bestaanbare bedreigingen voor de gezondheid. Entstoffen hebben een indrukwekkende rol gespeeld in het terugdringen en voorkomen van ernstige (volks)ziekten en vormen zo een onmisbaar onderdeel der hedendaagse geneeskunde.
Het Franse woord vaccin vindt zijn oorsprong in het Latijnse vaccina, van vacca (koe).
"heir"
Een heir is een weerbare groep enkelingen die samenkomt en zich gezamenlijk verplaatst. Dit begrip draagt vaak een gevoelswaarde van warrigheid en grootschaligheid met zich mee. Heiren kunnen verschillen in grootte en doel, van wijkende dierengroepen tot menigten mensen die zich over een landschap voortbewegen. Het woord omvat doorgaans een gewisse mate van warnis en ongeordendheid, waar afzonderlijke zelfstandigheden zich tijdelijk verenigen om een gemeenschappelijk doel te bereiken.
.jpg/1200px-thumbnail.jpg)
"jongeling"
Van "jong" met achtervoegsel "-ling".
Een jongeling verwijst naar de levenstrap tussen kindertijd en volwassenheid – doorgaans gekenmerkt door lichamelijke, gevoelsmatige en maatschappelijke gedaantewisselingen. In deze tijdspanne—die grofweg begint met de geslachtsrijpheid en eindigt met de volwassenheid—ondergaan kinderen belangrijke ontwikkelingen op het gebied van eigenheid, zelfbewustzijn en maatschappelijke wisselwerking. Tijdens de jeugdjaren groeien niet alleen het lijf en de kenvermogende vaardigheden, maar begint ook de zoektocht naar eigenheid en het ontwikkelen van eigen waarden. Het is een overgang vol uitdagingen en ontdekkingen, waarin jongeren hun weg vinden naar volwassenheid, vaak door leergierigheid, proefnemen en het vormgeven hunner toekomstige zelf gekenmerkt.
Het Franse woord adolescent is afkomstig van Latijn adolescens.
"kim"
De kim (letterlijk: 'rand eens vats') verzinnebeeldt het denkbeeldige grensvlak tussen de aarde en de lucht, waar de twee schijnbaar samenkomen; zij is het verste punt dat men kan zien.
Het woord overstijgt echter deze betekenis en wordt vaak gebruikt als leenspreuk voor waarneembare grenzen, gezichtspunten en toekomstige mogelijkheden. De kim vertegenwoordigt het onbekende, en het streven naar nieuwe kimmen weerspiegelt de menselijke drang naar ontdekking en groei; of het nu verwijst naar de gezichtseinder des landschaps of zinnebeeldig aanblazingen voorstelt, de kim blijft een meeslepend verraam dat de menselijke verbeelding en zoektocht naar het onontdekte aanspreekt.
Het gangbare horizon vindt zijn herkomst in Grieks ὁρίζων ("horizōn"), wat weer is afgeleid van ὁρίζων κύκλος ("horizōn kúklos", 'begrenzende kring').
Levensmoed
Ter afsluiting een gedicht van J. C. Bloem:
Levensmoed? Dit dagelijkse derven
Met drogredenen aanvaardbaar maken –
Eindloos dulden – en de ziel blijft haken
Naast haar stromen en haar grondgebied.
Levensmoed? 't Is niet te durven sterven,
Anders niet.
Hoogachtend,
C. J. Righart
Beeld
Hoofding, achtergrond: Jessie Eastland, CC BY-SA 4.0, middels Wikimedia Commons
