Nieuwsbrief der Lage Landen 17: Dansen als Vetganzen
Onder het regenscherm van begaafdheid, ene levensbeschrijving geschreven, De wedijveraar danst als ene vetgans, in den verhale verweven.
Onder het regenscherm van begaafdheid, ene levensbeschrijving geschreven,
De wedijveraar danst als ene vetgans, in den verhale verweven.
De Nieuwsbrief der Lage Landen is de terugkerende nieuwsuitgave van het Zaakwoordenboek der Lage Landen – waarin zowel bijzonder, zeldzaam en/of schoon Nederlands wordt uitgelicht als de laatste ontwikkelingen betreffende het zaakwoordenboek. Uitsluitend beschikbaar op Righartswoord. Tekene in om op de hoogte te blijven.
Geachte lezenaar of lezenaarster,
ditmaal in Uitgelicht draait het om wering tegen water en licht, het begaafd zijn, de volslagen tegenstander, het verhaal van wieg tot graf, en de vogel die door het water danst.
"regenscherm"
Een regenscherm is een draagbaar voorwerp dat dient om te beschermen tegen neerslag, zoals regen of sneeuw, en zonnestralen (in warmere hemelstreken). Het bestaat meestal uit een opvouwbaar raamwerk met gespannen waterafstotend doek. Dit nuttig toebehoren heeft wereldwijd een vooraanstaande plaats in de beschaafdheid en wordt vaak in verband gebracht met doelmatigheid en bescherming tegen ongunstige weersomstandigheden. Het verzinnebeeldt niet alleen werkdadige bruikbaarheid, maar ook een gewisse mate van sierlijkheid en voorbereidheid op verscheidene weerkundige uitdagingen.
Het gangbare Franse leenwoord "paraplu" is van parapluie ('tegen de regen') afgeleid.
"begaafdheid"
Het begrip begaafdheid verwijst naar een natuurlijke bekwaamheid, vaardigheid of gave die iemand bezit. Het is een wezenlijke eigenschap die iemands kracht om iets welslagend te doen, onderscheidt. Begaafdheid kan zich op verscheidene gebieden openbaren, zoals kunst, wetenschap, sport of andere uitingen. Zij wordt vaak gezien als een vermogen tot uitmuntendheid en onderscheidt zich door de mate van toewijding en ontwikkeling des betreffenden persoons. Het begaafd zijn is niet louter aangeboren; het vereist ook inzet, oefening en een voortdurend streven naar verbetering om volledig tot bloei te komen.
"wedijveraar"
Een wedijveraar (vrouwelijk: wedijveraarster) is enen man die strijdt om doelen, middelen of erkenning gelijk aan die van een ander; bij uitbreiding ook een groep of zelfstandigheid. Hij draagt een gevoelswaarde van mededinging met in zich, waarbij twee partijen in een bepaalde samenhang elkaar pogen te overtreffen.
De wedijveraar als begrip omvat doorgaans een mate van spanning en uitdaging tussen de voornoemde partijen, waarbij beiden streven naar meerderheid. Deze bewogenheid kan leiden tot zowel welwillende prikkel als kwalijke wedijver, afhankelijk des aards der wisselwerking en de omstandigheden.
"levensbeschrijving"
Van "leven" en "beschrijving" met tussenvoegsel "-s-".
Een levensbeschrijving is een breedvoerig verslag over het leven van iemand, waarbij gebeurtenissen, ervaringen en leestingen tijdrekenkundig worden beschreven. Zij biedt inzicht in de achtergrond, ontwikkeling en de invloed die de betreffende man of vrouw op zijn of haar nabijheid heeft gehad. Meestal na uitgebreid onderzoek door een levensbeschrijver of levensbeschrijfster geschreven, beoogt een levensbeschrijving een volledig beeld te geven van de mens in kwestie; insluitend zijn of haar welslagen, uitdagingen en eigen groei. Levensbeschrijvingen kunnen ene verscheiden schakering bestrijken, afwisselend van geschiedkundige gedaanten tot hedendaagse enkelingen, en dienen als waardevolle bronnen voor het begrijpen van menselijke levens en leestingen.
"vetgans"
Een vetgans is enen vogel die aan het leven in water is aangepast. Kenmerkend voor vetganzen zijn hun vleugels—beter gezegd, zwemvliezen—waarmee zij behendig door zeeën zwemmen. Zij zijn voornamelijk op het zuidelijk halfrond te vinden, met soorten verschillend van de statige keizersvetganzen op de Zuidernaaf tot de kleine dwergvetganzen in de omstreek van Zuidland. Vetganzen hebben een opvallend zwart-wit verenkleed, wat aan hun beeldbepalende uiterlijk bijdraagt. Naast de tijd die zij in het water doorbrengen, leven zij deels op het land, waar zij zwermen vormen, broeden en maatschappelijke wisselwerkingen hebben. Vetganzen betoveren niet alleen vanwege hun uiterlijk maar ook vanwege hun onvergelijkelijke levensstijl en gedrag.
O Dood
Ter afsluiting een gedicht van P. N. van Eyck:
O Dood, geheime nachtegaal
Die in de donkere hagen zingt
Uw nooit ontraadselbaar verhaal
Dat tot in 't diepst der harten dringt,
En lokt ons beiderzijds van 't pad
Over het dompe dove mos
Voort van de wemellichte stad
Naar 't ver en stil en duister bos, –
Ik volg u, dood, zing gíj mij voor,
Ik zal niet talmen aan de zoom,
Dat ik de laatste sterregloor
Ontvinge voor mijn laatste droom.
Wat is herinnering van licht?
Ik ben tot duisternis bereid.
Onhoorbaar sluit de nacht zich dicht...
Mijn ziel wordt vol van eeuwigheid.
Hoogachtend,
C. J. Righart
Beeld
Hoofding, achtergrond: Isiwal/Wikimedia Commons/CC BY-SA 4.0, CC BY-SA 4.0, middels Wikimedia Commons
